یونیکس یک سیستم عامل است که در سال 1960 و 1970 به‌وسیلهٔ گروهی از کارمندان آزمایشگاههای بل متعلق به شرکت اِی‌تی اَند تی (AT&T Bell Labs) شامل کن تامپسون (طراح اصلی و پایه‌گذار) و دنیس ریچی نوشته شد. بتدریچ دیگران نیز به تیم کوچک آن‌ها پیوستند، کسانی مانند داگلاس مَکیلروی.

اگر گفته شود یونیکس آغازگر «دوره اطلاعات» و در امتداد آن «عصر اینترنت» است، کوچک‌ترین سخنی به گزافه گفته نشده است. درواقع تا همین امروز هم، تقریباً %100 پیمان‌های مهم و باز که جنبش اینترنت را پدید آورده‌اند، مانند وب، از خوانوادهٔ یونیکس آمده و می‌آیند. اینترنت در آغاز در یونیکس گسترش یافت و تا سال‌ها، واژهٔ «اینترنت» در میان کاربران یونیکس واژه‌ای کاملاً عادی و روزمرّه بود، درحالیکه دیگران حتی این واژه را نشنیده بودند و یا با اکراه تمام به آن بی اعتنائی و حتی آن را مسخره می‌کردند.

سیستم‌های یونیکس امروزی به شاخه‌های مختلفی که در مرور زمان توسط AT&T توسعه داده شده، تبدیل گشته است. یونیکس طوری طراحی شده است تا قابل انتقال به هر سیستمی، چند کاره و همچنین چند کاربره باشد. سیستم‌های یونیکس با ایده‌های جدیدی که مطرح کرده‌اند،شناخته می‌‌شوند: پرونده‌های متنی ساده، مترجم‌های خط فرمان و سامانه پرونده‌گردانی (File System) سلسله مراتبی و غیره. در مهندسی نرم افزار، یونیکس به خاطر زبان برنامه‌نویسی سی و فلسفه یونیکس ذکر می‌‌شود.

صاحب علامت تجاری یونیکس در حال حاضر open group است.در حالی که مدعی در حال حاضر متن برنامه‌های یونیکس The sco group و Novell است.

تاریخچه یونیکس

داستان از سال 1960 آغاز می شود . در این زمان نخستین سیستم عامل چند کاربره که به عنوان کارگزار(Server) می توانست با نصب بر روی یک رایانه به چند رایانه دیگر سرویس دهد(Time Sharing) ساخته شد . این سیستم عامل که CTSS نام داشت و می توانست 20 کاربر را با یک رایانه IBM 7090 به خوبی اداره کند به شدت مورد توجه و مفید واقع شد. و همه دریافتند که بخش عظیمی از رایانه های آینده از این فناوری بهره خواهند گرفت، به طوری که در سال 1965 سه شرکت از برجسته ترین نقش آفرینان رایانه در جهان برآن شدند که روی سیستم عامل MULTICS کار کنند ولی چون این سیستم اجزای زیادی داشت و از حد معین بزرگ تر شد، یکی از این شرکت ها پروژه را رها کرد. پس از این ماجرا دنیس ریچی ، کن تامسون وبرین کرنیگان یونیکس(Unics) را در آزمایشگاه بل بر اساس MULTICS به وجود آوردند . وUnics به تدریج Unix نام گرفت . با توجه به یکی ازقوانین آمریکا AT&T که یکی از شرکت های دست اندرکاربود و پروژه را ادامه نداده بود نمی توانست از یونیکس استفادهٔ‌ بازرگانی بکند ؛ به این ترتیب لینوکس رایگان به بازار عرضه شد. و پس از این است که یونیکس به زبان C نوشته می شود .AT&T نیز یونیکس را برای دانشگاه های مختلف فرستاده ویونیکس کم کم در محافل علمی محبوب می شود. در سال 1974 دانشجویان دانشگاه برکلی آغاز به برنامه نویسی برای یونیکس می کنند و آن را برای دانشگاه های دیگر و AT&T می فرستند وبا ادامه ی این کار یونیکس در سال 1977 به یک سیستم عامل کامل تبدیل می شود. دانشگاه های دیگر نیز مانند MIT, Purdue , Stanford و... کارهای بسیاری برای لینوکس می کنند. با نوشتن برنامه های اینترنتی برای یونیکس در سال 1980 به وسیلهٔ دانشگاه برکلیٰ یونیکس در سازمان‌های دولتی و شرکت‌های شبکه و کارگزارها(Servers) به گستردگی به کار گرفته می شود. از این زمان شمار فراوانی از شرکت‌های بازرگانی نیز از یونیکس برای کارهای بازرگانی خود بهره می جویند و نسخه های بازرگانی یونیکس هم به بازار می آیند که از این گروه می‌توان پخش‌های زیر را نام برد.

• Xenix by Microsoft
• AIX by IBM
• HP-UX by HP
• ULTRIX by Digital
• SunOS by Sun

 جستارهای وابسته

• BSD
• لینوکس
• متن‌باز

 منبع

• سایت انگلیسی ویکی پدیا